การใช้สมุนไพรพื้นบ้านในการดูแลสุขภาพ ถือเป็นภูมิปัญญาที่ได้สั่งสมและสืบทอดต่อกันมา ด้วยการเรียนรู้มาจากรุ่นปู่ ย่า ตา ยาย สู่รุ่นลูก หลานและญาติพี่น้อง ภูมิปัญญาพื้นบ้าน การรักษาโรคด้วยสมุนไพร และการใช้ตำรับยารักษาตับอักเสบ มีความเป็นมาอย่างไร บทความนี้ สุรพรรณ คลินิก มีความรู้มาแบ่งปันค่ะ
ภูมิปัญญาการใช้สมุนไพรพื้นบ้าน มีความเป็นมาอย่างไร
ภูมิปัญญาการใช้สมุนไพรพื้นบ้าน มีความเป็นมาอย่างไร การรักษาโรคด้วยสมุนไพร เริ่มมาจากผู้คนสมัยก่อนต้องพึ่งพาอาศัยธรรมชาติในการดำรงชีวิต ตั้งแต่อาหารการกิน เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย และยารักษาโรค พืชสมุนไพรจึงเป็นผลผลิตจากธรรมชาติที่มนุษย์รู้จักนำมาใช้เป็นประโยชน์ในการรักษาโรคภัยไข้เจ็บมาตั้งแต่โบราณ มีการใช้สมุนไพรทั้งในรูปแบบอาหารและยา ใช้ในการอบ การประคบ และการนวด
ภูมิปัญญาการใช้สมุนไพรพื้นบ้าน จึงหมายถึง ความรู้ความสามารถในการใช้สมุนไพรดูแลสุขภาพ อันเกิดจากประสบการณ์ จากการเรียนรู้ทั้งทางตรงหมายถึงเรียนรู้ด้วยตนเอง และการเรียนรู้ทางอ้อมเป็นการเรียนรู้ที่สืบทอดต่อ ๆ กันมา จากอดีตสู่ปัจจุบัน การนำสมุนไพรมาใช้ในการรักษาโรคนั้น สามารถใช้ได้ทั้งแบบสด และแบบแห้งซึ่งจะต้องผ่านการแปรสภาพที่เหมาะสมก่อนนำมาใช้
ความเป็นมาของตำรับยา และการใช้ตำรับยารักษาโรค
จากการใช้พืชสมุนไพรดูแลสุขภาพมาตั้งแต่อดีตกาล โดยมีหลักฐานเป็นคัมภีร์ใบลานบันทึกตำราเกี่ยวกับโรคและยารักษาโรคต่าง ซึ่งปรากฏหลักฐานชัดเจนตั้งแต่สมัยอยุธยาสืบมาจนปัจจุบัน และจากหลักฐานตำรายาที่จดบันทึกไว้ ทำให้ทราบว่ายาสมุนไพรที่นำมาใช้รักษาโรคหรือดูแลสุขภาพ มีทั้งยาเดี่ยวและตำรับยา อีกทั้งการนำมาใช้อย่างถูกหลักควรเป็น “ตำรับยา” เท่านั้น
ตำรับยา หมายถึง สูตรที่ระบุส่วนประกอบของสมุนไพรตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไปนำมารวมกัน และบางตำรับไม่ได้มีสมุนไพรเพียงอย่างเดียว แต่อาจมีส่วนประกอบอื่นที่นำมาเป็นยาได้รวมอยู่ในตำรับยาด้วย
สุรพรรณคลินิก ศาสตร์การแพทย์ทางเลือก ความหวังของผู้ป่วยโรคเรื้อรัง
สุรพรรณคลินิกการแพทย์แผนไทย รักษาโรคเรื้อรังรวมถึงโรคทั่วไปด้วยสมุนไพรแบบตำรับ ก่อตั้งโดยอาจารย์หมอ สุรพรรณ ศิริธรรมวานิช อาจารย์แพทย์ผู้เชียวชาญด้านการแพทย์แผนไทย และเป็นผู้ตั้งตำรับยาส่งต่อการรักษาผู้ป่วยจนถึงปัจจุบันเป็นเวลากว่า 60 ปี ยาสมุนไพรของสุรพรรณคลินิกยังได้พัฒนาและค้นคว้าสืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน ตำรับยาสืบทอดภายในตระกูลจากรุ่นสู่รุ่น โดย คุณหมอรัฐพล ศิริธรรมวานิช ผู้เชี่ยวชาญการวินิจฉัยโรคด้วยการตรวจปราณ รวมถึงการรปรุงตำรับยาสมุนไพร ไทย จีน และคุณหมอธัชวรรณ ศิริธรรมวานิช แพทย์ประจำที่สุรพรรณคลินิก วิทยากรผู้เชี่ยวชาญในการให้ความรู้เกี่ยวกับการรักษาและดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรังด้วยการแพทย์แผนตะวันออก
โรคตับอักเสบ และการรักษาด้วยตำรับยาสมุนไพร
โรคตับอักเสบ คือภาวะที่เซลล์ตับมีความผิดปกติจนส่งผลให้การทำหน้าที่ต่าง ๆ ของตับผิดปกติ เกิดขึ้นได้จากหลายสาหตุ เช่น การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ เกิดจากภูมิคุ้มกันตัวเองไปทำลายตับ และตับอักเสบที่เกิดจากพฤติกรรมการใช้ชีวิต ได้แก่ การการดื่มแอลกอฮอล์ปริมาณมากและติดต่อกันเป็นเวลาหลายปี จากการรับประทานยาและได้รับสารพิษบางชนิด
ตับอักเสบแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่ตับอักเสบเฉียบพลับ และตับอักเสบเรื้อรัง อาการและ ความรุนแรงของโรคตับอักเสบทั้ง 2 จะเภท จะแตกต่างกัน ลักษณะอาการขอโรคที่พบได้แก่ มีไข้ อ่อนเพลีย ปวดเมื่อยตามกล้ามเนื้อ คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ปวดท้องที่ตำแหน่งชายโครงด้านขวา ปัสสาวะสีเข้ม ตัวเหลือง ตาเหลือง ส่วนความรุนแรงของโรคไม่มีอาการบ่งบอกจนกว่าจะถึงระยะสุดท้ายของโรค หรือตับวาย การตรวจพบมักพบโดยบังเอิญจากการตรวจสุขภาพ แล้วพบว่าค่าตับผิดปกติ ปัจจุบันยังไม่มียารักษาโดยเฉพาะ แพทย์ต้องประเมินการรักษาเป็นประจำ และรักษาอย่างต่อเนื่อง
ตำรับยาจากสุรพรรณ คลินิก ได้นำจุดเด่นของการแพทย์ 3 ประเทศ ได้แก่ไทย จีน อินเดีย มาประยุกต์ใช้ในการตั้งตำรับเพื่อรักษาโรคตับอักเสบ และโรคเรื้อรัง ต่าง ๆ โดยไม่มีการนำสมุนไพรเชิงเดี่ยวมาใช้ เพราะการใช้สมุนไพรเชิงเดี่ยวติดต่อกันเป็นเวลานานจะส่งผลเสียต่อร่างกายของผู้ป่วย แนวทางการรักษาของสุรพรรณคลินิก สำหรับโรคตับอักเสบแพทย์จะทำการรักษาโดยการตรวจชีพจรหรือปราณของผู้ป่วย ให้ทราบถึงกำลังของระบบการทำงานภายในร่างกายว่า ส่วนไหนบกพร่อง มีปัญหา เพื่อให้สามารถตั้งตำรับยาที่เหมาะสมกับอาการของแต่ละคนได้ หลังจากนั้นคุณหมอจะจ่ายยาสมุนไพรที่ตั้งตำรับถูกต้องครบถ้วน ให้กับคนไข้
การรักษาตับอักเสบด้วยตำรับยาตามแนวทางแพทย์แผนไทยของสุรพรรณคลินิก เป็นทางเลือกของผู้ป่วยโรคตับอักเสบ ซึ่งเป็นโรคที่การแพทย์แผนปัจจุบันยังไม่มีแนวทางการรักษาที่ชัดเจน เป็นเพียงการรักษาไปตามอาการ ตำรับยาที่สุรพรรณคลินิกใช้รักษาโรคตับอักเสบ ประกอบไปด้วยสมุนไพรหลายชนิด เน้นผลการรักษาอย่างยั่งยืนโดยผู้ป่วยสามารถหายจากโรคได้จริงและไม่ต้องกินยาตลอดชีวิต ตำรับยามีการวิจัยเรื่องประสิทธิภาพ และความปลอดภัยร่วมกับคณะเภสัชศาสตร์มหาวิทยาชั้นนำของประเทศหลายสถาบัน จึงมั่นใจได้ว่าตำรับยาสมุนไพรจากสุรพรรณ คลินิก ทรงคุณค่า ผู้ป่วยจะสุขภาพแข็งแรงจากภายใน และหายจากอาการของโรคตับอักเสบอย่างยั่งยืน